Na WOII nemen de spanningen tussen de SU en de VS toe. Er ontstaan twee ideologische blokken. Ze willen allebei vanuit hun eigen ideologie hun invloedssfeer uitbreiden. Er ontstaat wederzijds wantrouwen. Het wantrouwen is ontstaan door:
- In 1919 ontstond de Komintern. Hun doel was de hele wereld communistisch te laten worden, wat het Westen als een bedreiging zag.
- De SU vroeg om hulp van het Westen toen het aangevallen werd door Duitsland, maar kreeg dit pas veel later.
- De SU sloot een niet-aanvalsverdrag met Duitsland en vielen samen Polen binnen.
- De SU hielp de communistische partij in Polen aan de macht.
- Botsende ideologieën
| Communisme (SU) | Westers systeem | |
| Sociale verhoudingen | Klasseloze samenleving | Gelaagde samenleving |
| Houding tegenover andere landen | Nastreven van een communistische wereld-revolutie | Respecteren van andere regeringsvormen mits deze de eigen regeringsvorm niet bedreigen |
| Politieke stelsel | Communistische partijdictatuur | Parlementaire democratie |
| Staat versus individu | Totalitaire staat, collectief staat centraal. | Democratie, individu staat centraal. |
| Economie | Planeconomie: vijfjarenplan | Kapitalisme met vrij ondernemerschap |
| Waarden | Gelijkheid, solidariteit | Vrijheid, individuele vrijheid |
Op de Conferentie van Jalta (februari 1945) kwamen Roosevelt, Churchill en Stalin bijeen om de voortzetting van de oorlog en de toekomst van Duitsland en Europa te bespreken. Op 8 mei viel het Duitse Rijk en eindigde WOII. Op de Conferentie van Potsdam (juli 1945) kwamen Truman, Attlee en Stalin ‘opnieuw’ bijeen om de toekomst van Duitsland te bepalen. De SU en VS kwamen fel tegenover elkaar te staan:
- SU wou Duitsland militair zwak houden, hoge herstelbetaling invoeren en een regering toelaten die niet tegen de SU was.
- Het westen wou een zelfvoorzienend Duitsland met een democratische regering en lage herstelbetalingen.
Er komen alleen tijdelijke besluiten tot stand. Dit waren de besluiten:
- Zowel Duitsland als Berlijn werd verdeeld in 4 bezettingszones (SU, US, ENG & FR)
- Oostenrijk werd losgekoppeld van Duitsland en verdeeld in 4 bezettingszones
- Duitsland moest gebied aan Polen afstaan
- Politiek op democratische grondslag
- Nazisme uitroeien en oorlogsmisdadigers vervolgen
- Duitsland volledig ontwapenen en oorlogsindustrie ontmantelen
- Duitsland moest aan herstelbetalingen voldoen
- Duitsland wordt een economische eenheid (dit werd alleen niet behaald)
Blokkade van West-Berlijn (1948 – 1949)
In juni ’48 werd de mark vervangen door de D-mark, waarbij de waarde gekoppeld werd aan de dollar. Het gevolg was de blokkade van West-Berlijn door de SU: alle wegen vanuit de westerse zones naar Berlijn werden afgesloten. Hierdoor ontstond de Amerikaanse luchtbrug: transportvliegtuigen voorzagen West-Berlijn van voldoende voorraden. In mei 1949 hief Stalin de blokkade op, met als gevolg:
- Splitsing van Duitsland: in mei ’49 ontstond de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) in het Westen en in oktober ’49 ontstond de Duitse Democratische Republiek (DDR) in het Oosten.
- Oprichting van de Westerse NAVO in 1949. Het doel was gezamenlijke verdediging tegen buitenlandse aanvallen.
- Oprichting van het Oosterse Warschaupact in 1955. Het doel was om het Oostblok, en met name het communisme, verdedigen tegenover het Westen.
bron: geschiedeniswerkplaats